NAVO is akkoord met 5-procentnorm, maar is dat ook terecht? 'De VS hebben een veel breder belang'

Het is officieel: alle NAVO-landen hebben een verklaring getekend om op termijn 5 procent van het bbp uit te geven aan defensie. De Amerikaanse president Donald Trump heeft daar lang op aangedrongen, omdat Europese landen ondanks de oplopende geopolitieke spanningen veelal de voormalige 2 procent-norm niet haalden. Maar is 5 procent niet wat veel?

In Goedenavond Nederland op NPO 1 reageert Amerikakenner Maarten van Rossem kritisch. "Trump vindt ons Europeanen maar lamzakken, luiwammesen die in de Middeleeuwen blijven steken. Maar hij geeft nu 3,4% van het bbp uit aan defensie; dat is minder dan wij geacht worden te doen!"

Maar dat is niet het enige, stelt Van Rossem: het geld dat de VS momenteel aan defensie uitgeeft, dient lang niet alleen de belangen van de NAVO. "De VS heeft een mondiale veiligheidspolitiek", verklaart hij. "De Amerikanen hebben 100.000 mensen in Europa, 10.000 in Zuid-Korea, 14.000 in het Midden-Oosten. Daar hoeven wij helemaal niet aan mee te betalen, want dat is niet in het NAVO-bondgenootschap inbegrepen. Wij hebben enkel een Noord-Atlantisch bondgenootschap."

Oud-topdiplomaat Ron Keller stemt met Van Rossem in. Volgens hem praat Trump misleidend op ons in: "Hij schetst een beeld dat wij Europeanen de afgelopen jaren geparasiteerd hebben op de VS, maar de VS hebben een veel breder belang en betalen daar dus ook meer voor.  Waarom zouden wij dan datzelfde niveau moeten halen?"

Amerikaans belang bij de NAVO

Bovendien bewijst Europa met het langlopende NAVO-bondgenootschap in zekere zin al een dienst aan de VS, legt Keller uit. "In werkelijkheid zijn het de VS geweest die na het einde van de Koude Oorlog de NAVO in stand wilden houden. Wij in Europa hadden andere ideeën: misschien moeten we onze eigen veiligheidsalliantie oprichten, misschien zelfs met Rusland gaan samenwerken. De Amerikanen zeiden daarop: 'No way, die NAVO gaat voortbestaan.'"

Journalist Rick Nieman reageert: "Dan kun je je ook nog afvragen: waarom wil de VS dat NAVO-bondgenootschap altijd volhouden? Ja, dat heeft ook te maken met die mondiale aanleg", vertelt hij. Een sterk bondgenootschap helpt de VS om prioriteiten te ordenen: "Vandaag waren er paar hoge generaals bij de NAVO-top, die benadrukten ook: Amerika heeft het druk. Ze moeten zich nu met China, het Midden-Oosten én misschien wel Pakistan en India bemoeien. Misschien nog wel meer."

'We moeten meer zelf gaan doen, niet alleen vanwege Trump'

Desalniettemin benadrukt Nieman dat Europa zelf ook baat heeft bij het hogere defensiebudget. "Europa is geen topprioriteit meer op het lijstje van de VS. Als wij veilig willen blijven, moeten we dus inderdaad meer zelf gaan doen - niet alleen vanwege Trump, maar gewoon omdat de huidige realiteit dat van ons vraagt."

Volgens Ron Keller zijn de VS en Europa bovendien niet meer zo eensgezind als vroeger. "We hebben hoe dan ook meer Europese defensie nodig. De Amerikanen en de Europeanen zijn sinds 1990 langzaam uit elkaar gegroeid. In de Koude Oorlog hadden we ongeveer dezelfde belangen, dat is niet meer het geval."